Ο ιμπεριαλιστικός ανταγωνισμός ανάμεσα στην Ρωσία, τις ΗΠΑ και την ΕΕ απειλεί να βυθίσει την Ουκρανία σε ένα βάραθρο αιματοχυσίας και αντίδρασης, στρέφοντας Ουκρανό ενάντια σε Ουκρανό, ενισχύοντας τις αντιδραστικές δυνάμεις και στις δύο πλευρές.

Η συμφωνία της Γενεύης που υπογράφηκε ανάμεσα στην Ρωσία από την μια πλευρά και τις ΗΠΑ, την ΕΕ και την κυβέρνηση του Κίεβο από την άλλη με την υπόσχεση για «αποκλιμάκωση της έντασης» έμεινε νεκρό γράμμα πριν στεγνώσει το μελανί των υπογραφών. Τρείς φιλορώσοι διαδηλωτές σκοτώθηκαν στην πόλη του Σλαβιάνσκ.

Βρέθηκαν ακόμα δύο νεκροί, ο ένας γνωστός πολιτικός υποστηρικτής της νέας κυβέρνησης και το Κίεβο ισχυρίστηκε ότι είχαν βασανιστεί, ούτε οι φιλορώσοι διαδηλωτές ούτε ο «Δεξιός Τομέας» στο Κίεβο ούτε οι διαδηλωτές στην πλατεία Μαϊτάν έδειξαν πρόθεση να εκκενώσουν κτήρια ή δρόμους.

Οι ΗΠΑ και η Ρωσία ρίχνουν ο ένας στον άλλο το φταίξιμο ενώ ο υπηρεσιακός πρωθυπουργός Turchynov ανακοίνωσε την επανέναρξη των «αντιτρομοκρατικών» επιχειρήσεων στην ανατολική Ουκρανία. Οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ έστειλαν στρατό στις βαλτικές χώρες και την Πολωνία και παρέχουν «μη θανάσιμη» βοήθεια στο νέο καθεστώς, ενώ τα γεράκια στην Ουάσιγκτον απαιτούν ακόμα πιο επιθετικά μέτρα.

Στο μεταξύ ο Πούτιν επιδεικνύει την δυνατότητα του να στείλει στρατεύματα στην ανατολική Ουκρανία. Υπολογίζεται ότι η Ρωσία διατηρεί περίπου 40 χιλιάδες στρατιώτες στα σύνορα και μπορεί να επιλέξει να κλείσει τους αγωγούς που μεταφέρουν αέριο και πετρέλαιο στην Ευρώπη. Ο υπουργός εξωτερικών της Ρωσίας Λαβρώφ δήλωσε ότι η χώρα του θα «υπερασπιστεί τα συμφέροντα της» συγκρίνοντας την κατάσταση με το 2008 όταν η Ρωσία έστειλε στρατεύματα στην Νότια Οσετία που βρίσκεται στην Γεωργία.

Τόσο η Ρωσία όσο και οι ΗΠΑ διεκδικούν το ηθικό πλεονέκτημα ο καθένας για την πλευρά του δείχνοντας τους φασίστες και αντισημίτες στην αντίθετη πλευρά. Ο υπουργός εξωτερικών των ΗΠΑ, Τζον Κέρυ άρπαξε την ευκαιρία, από την κυκλοφορία ενός φανερά πλαστού φυλλαδίου, για να αποκηρύξει τον αντισημιτισμό των αυτονομιστών στην ανατολική Ουκρανία αλλά την ίδια στιγμή σιωπά για τον διορισμό 6 ναζιστών από το κόμμα «Σβόποτα» και τον «Δεξιό Τομέα» στην νέα κυβέρνηση του Κιέβου. Στην άλλη πλευρά ο Πούτιν αποκαλεί την κυβέρνηση του Κιέβου «φασιστικό πραξικόπημα» και κλείνει το μάτι στους φασίστες και τους αρνητές του ολοκαυτώματος, όπως τον «κυβερνήτη» Πάβελ Γκουμπάρεφ της «Λαϊκής Δημοκρατίας του Ντόνεσκ» και άλλες Ρωσικές οργανώσεις στα ανατολικά.

Η αλήθεια είναι ότι οι πιο αντιδραστικές δυνάμεις έχουν την πρωτοβουλία και στις δύο πλευρές. Διαδοχικές κυβερνήσεις στο Κίεβο καλλιεργούσαν τον αντιδραστικό Ουκρανικό εθνικισμό ή τον φιλορωσικό σωβινισμό για να διασπάσουν τους Ουκρανούς εργάτες και να αποπροσανατολίσουν τον θυμό του λαού για την λεηλασία της χώρας από τους ολιγάρχες και τους διεφθαρμένους πολιτικούς. Την ίδια ώρα η Ρωσία και η δύση παίζουν ένα κυνικό και επικίνδυνο πολεμικό παιχνίδι χρησιμοποιώντας το αυξανόμενο ρήγμα ανάμεσα στους Ουκρανούς για δικό τους όφελος.

Παρά τους ιστορικούς διαχωρισμούς δεν υπάρχει τίποτε το αναπόφευκτο στην σημερινή κρίση. Είναι λάθος να υποστηρίξουμε ότι η μαζική υποστήριξη των διαμαρτυρόμενων στην ανατολική ή την δυτική Ουκρανία οφείλετε απλά σε μια αντιδραστική συνωμοσία.

Οι διαδηλώσεις στην Μαϊτάν το Νοέμβρη του 2013 άρχισαν με αιτήματα για δημοκρατία και ένα τέλος στην διαφθορά και για συνεταιρισμό με την ΕΕ όπου πολλοί διαδηλωτές έβλεπαν σαν την έξοδο από την κρίση. Η απόφαση του Γιανουκόβιτς να στραφεί σε μα συμφωνία με την Ρωσία παρά με την ΕΕ ήταν ένα σημείο στροφής αλλά όχι ο αποφασιστικός παράγοντας.

Ήταν η δολοφονικές επιθέσεις της περιβόητης «Berkut» που προκάλεσαν την μαζική αντίδραση. Μέχρι και το 70% από το μισό εκατομμύριο που διαδήλωναν στις αρχές του Δεκέβρη του 2013 δήλωναν ότι κινητοποιήθηκαν εναντία στην αστυνομική βία, 80% ζητούσαν την παραίτηση της κυβέρνησης και ένα πολύ χαμηλότερο 54% υποστήριζε μια συμφωνία με την ΕΕ.

Το Γενάρη η κυβέρνηση Γιανουκόβιτς πέρασε από την βουλή μια σειρά από μέτρα ενάντια στους διαδηλωτές που περιελάμβαναν 10χρονη φυλάκιση για αποκλεισμό κυβερνητικών κτιρίων και ένα χρόνο για συκοφάντηση κυβερνητικών αξιωματούχων. Καθώς οι επιθέσεις από την μισητή «Berkut» συνεχίζονταν ο «Δεξιός Τομέας» και το «Σβόποτα» μπορούσαν να παρουσιάζονται σαν η πιο αποφασιστική άμυνα του κόσμου που βρισκόταν στους δρόμους καθώς ήταν και οι ίδιοι στόχος της «Berkut» μαζί με άλλους διαδηλωτές και αθώους περαστικούς. Ωστόσο υπάρχει πολύ λίγη στήριξη για τις φασιστικές πολιτικές τους και προς το παρόν προσπάθησαν να κρύψουν το πραγματικό ναζιστικό τους πρόσωπο.

Στην ανατολική Ουκρανία οι ακραίες θέσεις της ηγεσίας των φιλορώσων δεν υιοθετούνται από την πλειοψηφία. Μπορεί το 72% να θεωρούν την κυβέρνηση στο Κίεβο παράνομη αλλά μόνο το 27% υποστηρίζουν την απόσχιση και την προσάρτηση στην Ρωσία με το ποσοστό αυτό να πέφτει στο 15.4% σε ολόκληρη την ανατολική περιοχή.

Οι εργαζόμενοι τόσο στην ανατολική όσο και στην δυτική Ουκρανία έχουν κοινά συμφέροντα. Αντιμετωπίζουν μια οικονομική κρίση που μαστίζει τόσο τη ΕΕ όσο και την Ρωσία. Και οι δυο τους κλείνουν μη «κερδοφόρα» εργοστάσια φορτώνοντας τες συνέπειες της δικής τους κρίσης στους εργαζόμενους. Τόσο στην ανατολική όσο και στην δυτική Ουκρανία οι εργαζόμενοι είναι οργισμένοι από τη διαφθορά των πολιτικών και των ολιγαρχιών. Όπως χαρακτηριστικά δήλωσε ένας φιλορώσος διαδηλωτής «Έχουμε ξανά τους ολιγάρχες στην εξουσία. Απλά εγκαταστάθηκαν νέοι στην θέση των παλιών. Έφυγαν οι παλιοί και ήρθαν νέοι.»

Οι προοπτικές δεν φαίνονται καλές καθώς η πιθανότητα για ένα βίαιο διαχωρισμό ανάμεσα στην ανατολική και δυτική Ουκρανία είναι πραγματική. Ο διαχωρισμός θα έχει επιπτώσεις στα κράτη που βρίσκονται στα νότια της Ρωσίας από τον Καύκασο μέχρι την κεντρική Ασία. Ακόμα και μια «ομοσπονδιακή» λύση θα είναι μια προσωρινή ανάπαυλα που θα βαθαίνει το διαχωρισμό ανάμεσα στους Ουκρανούς και θα είναι η βάση για δυνάμωμα του ανταγωνισμού ανάμεσα στα αντιμαχόμενα ιμπεριαλιστικά στρατόπεδα.

Υπήρχε πάντα μια άλλη πιθανότητα. Οι απεργίες των ανθρακωρύχων του Ντόνεσκ τα χρόνια 1989-91 ταρακούνησαν την τότε Σοβιετική Ένωση από τα θεμέλια της και είχαν κερδίσει την στήριξη των εργαζομένων σε ολόκληρη την Ουκρανία. Εξαιτίας και αυτών των αγώνων το δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία του 1991 είχε μεγάλες πλειοψηφίες σε όλες τις περιοχές στης χώρας εκτός από την Κριμαία. Μονό ένα 13% τάχτηκε ενάντια στην ανεξαρτησία σε ολόκληρη την ανατολική περιοχή.

Από τότε έχουν δημιουργηθεί μεγάλα ρήγματα ανάμεσα στις περιοχές της χώρας, αντιπαραθέσεις καλλιεργημένες από διεφθαρμένους ολιγάρχες και πολιτικούς, από το δηλητήριο των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών και την οικονομική κρίση. Η προοπτική του κτίσιμο της ενότητας έχει γίνει πολύ πιο δύσκολη αλλά ταυτόχρονα είναι και πολύ πιο αναγκαία.

Μετάφραση: Σταύρος Σιδεράς