Για πρώτη φορά μετά την κρίση των τραπεζών και το κίνημα του 2003 που ανέτρεψε τον Ντενκτάς, ξαναβλέπουμε χιλιάδες νέους (πολλοί για πρώτη φορά στη ζωή τους) να βγαίνουν στους δρόμους με ένα φοβερό δυναμισμό, σε μια σειρά από εκδηλώσεις που χαρακτηρίζονται από χαρά και αποφασιστικότητα.

Από που εμφανίστηκαν αυτοί οι νέοι, ποίους αντιπροσωπεύουν, τι θέλουν, γιατί κάνουν διαδηλώσεις;

Οι ακτιβιστές του κινήματος Reddediyoruz με κάθε διαδήλωση που κάνουν γεμίζουν ακόμη περισσότερο τους δρόμους, κερδίζουν κι άλλους νέους με τη χαρά και τον αέρα δημιουργικότητας που διαδίδουν, και δείχνουν την αποφασιστικότητα τους διανυκτερεύοντας για νύκτες ολόκληρες στους δρόμους.

Για να πάρουμε μια καλύτερη εικόνα για το τι πραγματικά συμβαίνει με το κίνημα αυτό και το τι ζητάνε, μιλήσαμε με τον ακτιβιστή του κινήματος Mustafa Keleşzade. O Mustafa είναι μέλος της πολιτιστικής κίνησης Baraka και της πολιτικής κίνησης “Ανεξάρτητος Δρόμος”.

Πότε και πως κάνει την εμφάνιση του το κίνημα Reddediyoruz;

Η πρώτη εμφάνιση του κινήματος και της αντίδρασης της Τουρκοκυπριακής κοινωνίας ήρθε το 2014 όταν και παρουσιάστηκε για πρώτη φορά η συγκεκριμένη συμφωνία στο υπουργικό συμβούλιο της κυβέρνησης του CTP και του UBP. Τότε είχε περάσει ομόφωνα και στάλθηκε για έγκριση στη βουλή. Το συγκεκριμένο νομοσχέδιο όμως δεν συζητήθηκε ποτέ στη βουλή αφού σημειώθηκαν έντονες αντιδράσεις από την κοινωνία. Σημαντικό ρόλο στις αντιδράσεις τότε έπαιξε το κίνημα Reddediyoruz, το οποίο αποτελούταν από 70 τόσες οργανώσεις. Μεταξύ των οργανώσεων βρίσκονταν από κόμματα μέχρι πολιτιστικές οργανώσεις και ομάδες χορού.

Τωρα η κυβέρνηση της κεντροδεξιάς UBP ( Κόμμα Εθνικής Ενότητας) και του DP (Δημοκρτατικό Κόμμα) προσπαθησε και το πέρασε σε μια εβδομάδα.

Αυτό ζωντάνεψε και το κίνημα.

Με την επανεμφάνιση του νομοσχεδίου επανεμφανίστηκε με ένα δυναμικό τρόπο και το κίνημα Reddediyoruz. Μπορείς να μας δώσεις μια εικόνα για το πως έδρασε και αναπτύχθηκε αυτό το κίνημα;

Είναι σημαντικό να κρατήσουμε στο μυαλό μας πως το κίνημα αποτελείται κυρίως από νέους. Για παράδειγμα η πρώτη εκδήλωση του κινήματος ήταν μια διαδήλωση με ποδήλατα. Σε αυτή συμμετείχαν 200-300 άτομα. Αυτός ο κόσμος ηλικιακά ήταν μεταξύ 15 και 25 χρονών. Μέτα ακολούθησαν εκδηλώσεις πολιτιστικού χαρακτήρα όπως χορευτικές εκδηλώσεις με παραδοσιακούς κυπριακούς χορούς όπως η Σούστα στις οποίες συμμετείχαν νέοι από διάφορες πολιτιστικές ομάδες. Ακολούθησε η διανυκτέρευση έξω από τη βουλή το σαββατοκύριακο που προηγήθηκε της ψήφισης του νομοσχεδίου. Από το Σάββατο το βράδυ μέχρι και τη Δευτέρα. Στην αρχή συγκέντρωσε 200 άτομα αλλά δεν ήταν μόνο αυτό. Υπήρχε δυναμική. Μοιράζαμε φυλλάδια στον κόσμο ο οποίος μας εξέφραζε τη συμπαράσταση του. Έγινε κάλεσμα για μαζική συμμετοχή για τη Δευτέρα μέσα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Τη δευτέρα ο βουλευτής του TDP (Κόμμα Κοινοτικής Δημοκρατίας) έκανε μια οκτάωρη (!) ομιλία στη βουλή. Την ώρα που μιλούσε έξω γίνονταν ο χαμός με τα συνθήματα μας και τα ταμπούρλα μας. Έτσι και το εσωτερικό της βουλής και το εξωτερικό μετατράπηκε σε διαδήλωση. Αυτό δημιούργησε μια φοβερή δυναμική. Μετά τις 5 όταν σχόλασε ο κόσμος άρχισε να μαζεύεται. Μέχρι τις 10 υπήρχε περίπου 2000 κόσμος. Στις 11 ο πρόεδρος Ακιντζι κάλεσε για αναβολή. Παρά το κάλεσμα η κυβερνώντες προχώρησαν με τη ψήφιση του νομοσχεδίου τις πρώτες πρωινές ώρες της Τρίτης.

Αυτό όμως δεν μπορεί να θεωρηθεί ως ήττα. Εκείνη τη νύκτα είδαμε πως μπορούμε να κάνουμε κάτι. Μπορούμε να κάνουμε θόρυβο και ένα κίνημα. Το είδαμε στην πράξη και εξαφανίστηκε η ηττοπάθεια. Μετά από αυτό η συμφωνία πήγε για έγκριση στον Ακιντζί. Καλέσαμε μεγάλη διαδήλωση με αίτημα να το στείλει στο συνταγματικό δικαστήριο. Πραγματοποιήσαμε πορεία από το Ντερέμπογιου στο Προεδρικό. Ήταν η πιο μεγάλη διαδήλωση από το 2011. Το πιο σημαντικό είναι πως είδαμε μια νέα γενιά διαδηλωτών που πολλοί δεν έχουν συμμετέχει ποτέ πριν σε διαδήλωση.

Ποία είναι τα αιτήματα τους; Αυτοί οι νέοι μένουν μόνο στις παρεμβάσεις που γίνονται από την Τουρκία στο πολιτιστικό και τον αθλητικό τομέα ή πάνε και ένα βήμα παραπέρα;

Ο κόσμος συγκεντρώνεται γύρω από δυο σημεία. Αυτό το γραφείο αφαιρεί την κυριαρχία της “χώρας”. Η “ΤΔΒΚ” μπορεί να μην είναι και πολύ νόμιμη.. ακόμη και στα μάτια εμάς των Τουρκοκυπρίων. Όμως για μας είναι σημαντικό γιατί ψηφίζουμε κάποιους οι οποίοι διοικούν στο όνομα μας. Είναι οι δικοί μας βουλευτές. Όμως με τη δημιουργία αυτού του γραφείου, οι αποφάσεις που αφορούν στη νεολαία και τον αθλητισμό περνάνε στα χέρια αυτού του γραφείου που θα ελέγχεται και θα στελεχωθεί από προσωπικό από τη Τουρκία. Αυτό το προσωπικό θα απολαμβάνει όλα τα προνόμια των διπλωματών. Θα έχουν ακόμη και διπλωματική ασυλία. Αυτό είναι πλήγμα για τη κυριαρχία, τη δημοκρατία και τη θέλησης μας ως κοινωνία.

Μέσα στο κίνημα υπάρχουν κάποιοι που το βλέπουν ως ακόμη μια επιβολή της κατοχικής Τουρκίας και το απορρίπτουν. Αλλά αυτό είναι άποψη ενός μόνο κομματιού του κινήματος, αυτό της ριζοσπαστικής αριστεράς. Υπάρχουν όμως και νέοι από τα δεξιά. Που συγκρούονται με τα κόμματα τους. Αυτός ο κόσμος θέλει τη κυριαρχία, θέλουν να καθορίζουν ποιοι θα τους διοικούν. Είναι ενάντια σε κάθε απόπειρα επιβολής, όχι μόνο από την Τουρκία. Αυτοί βλέπουν τη Τουρκία ως τη μητέρα πατρίδα αλλά δεν δέχονται αυτές τις επιβολές.

Ένα ακόμη κίνητρο ανάμεσα στους διαδηλωτές είναι και ο αγώνας ενάντια στο ριζοσπαστικό Ισλάμ, το οποίο αποτελεί απειλή απέναντι στην πολιτισμική μας ταυτότητα. Είναι μια επίθεση στον κοσμοπολίτικο χαρακτήρα μας ως κοινότητα.

Και αυτό το κίνητρο είναι αρκετά δυνατό. Αν κοιτάξεις την Τουρκοκυπριακή κοινωνία, θα δεις πως είμαστε μια κοσμοπολίτικη κοινωνία. Υπάρχουν πολλοί λόγοι γι αυτό. Είναι η επιρροή του Κεμαλισμού. Είναι και το ότι δεν είμαστε σουνίτες, προερχόμαστε από την παράδοση των Μπεκτάσι και των Αλεβιτών.

Ο διοικητής αυτού του γραφείου θα είναι ο Semaattin Öztürk, ο οποίος είναι γνωστός ισλαμιστής. Έχει εκφραστεί υποτιμητικά απέναντι στις γυναίκες... ακόμη και σε λογαριασμό που διατηρεί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αυτός ο άνθρωπος θέλει να δημιουργήσει μια ισλαμική κοινωνία στην βόρεια Κύπρο.

Έτσι τα κίνητρα για τον κόσμο του κινήματος είναι 2 κατ' εμένα. Το ένα είναι η κινητοποίηση ενάντια σε κάθε προσπάθεια επιβολής κατά της κυριαρχίας μας και της δημοκρατίας, και το δεύτερό είναι η επίθεση στην πολιτισμική μας ταυτότητα με την επίθεση που γίνεται στον κοσμοπολίτικο χαρακτήρα της κοινωνίας μας.

Υπάρχει μια γενικότερη δυσαρέσκεια ανάμεσα στη κοινωνία. Δεν είμαστε ευχαριστημένοι με την ηγεμονία της Τουρκίας. Δεν υπάρχει λύση στο κυπριακό, κακή οικονομία, αλλά σε άλλες κινητοποιήσεις δεν υπάρχει τόση αντίδραση και δεν συμμετέχουν τόσοι νέοι. Ίσως επειδή αυτό το γραφείο αγγίζει την πολιτισμική μας ταυτότητα μας, τον αθλητισμό. Δες την κινητοποίηση του κινήματος με την κρίση με το νερό. Ελάχιστοι νέοι συμμετέχουν σε αυτό το κίνημα.

Πως αντιμετωπίστηκε το κίνημα από τις παραδοσιακές δυνάμεις; Πως αντιμετωπίστηκε αυτό το κίνημα από τις πολιτικές δυνάμεις που συμμετέχουν στην κυβέρνηση;

Έχουν χαρακτηριστεί από το UBP και το DP ως φιλέλληνες και ως “κατευθυνόμενοι από το ΑΚΕΛ”. Έτσι σε αυτό το μοτίβο κατηγορούν τους ακτιβιστές του “reddediyoruz ότι είναι εναντίον στην Τουρκία και κάθε τι που την αντιπροσωπεύει” αλλά “δεν αντιτίθενται στις αδικίες που κάνουν οι Ελληνοκύπριοι”.

Αυτός είναι ο κλασικός χαρακτηρισμός που αποδίδουν πάντα στα αντιπολιτευόμενα κινήματα. Έτσι έγινε πολλές φορές στο παρελθόν από τη δεξιά.

Είναι γι αυτό που οι ηγεσίες του UBP και το DP, με το να χαρακτηρίζουν τη νέα κατάσταση με τους όρους που έχουν αποστηθίσει και με το να προσπαθούν να συγκρατήσουν τις βάσεις τους, έχουν αποτύχει.

Ανάμεσα στους ακτιβιστές του κινήματος reddediyoruz υπάρχουν και νέοι που προέρχονται από τα δεξιά.

Μοιάζει να είναι ένα κίνημα στο οποίο η παραδοσιακή Τουρκοκυπριακή αριστερά είναι απούσα. Έτσι είναι τα πράγματα και ναι, γιατί;

Όσον αφορά στο CTP, στην αρχή έκαναν πως αγνοούσαν την ύπαρξη του. Το έβλεπαν σαν ένα μικρό κίνημα. Όμως όταν το κίνημα άρχισε να μεγαλώνει με τις πρώτες κινητοποιήσεις, το ποδηλατικό και τις διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις, αρνήθηκαν μεν να ενταχθούν στο κίνημα αλλά άρχισαν να ασχολούνται με το θέμα του γραφείου συντονισμού. Μάλιστα τη στιγμή που το κίνημα reddediyoruz αποτελείτο από πάνω από 70 οργανώσεις, έκαναν προσπάθεια να στήσουν το δικό τους κίνημα οργανώνοντας συναυλία κάτω από το σύνθημα “Φωτιά της Ελπίδας” στο οποίο θα έπαιζαν ηγεμονικό ρόλο. Όμως αυτή η προσπάθεια απέτυχε παταγωδώς.

Απέτυχαν διότι από τη μια ήταν το reddediyoruz με πάνω από 70 οργανώσεις και από την άλλη ήταν μόνο αυτοί. Επιπλέον το θέμα εγέρθηκε πρώτη φορά επί κυβερνήσεως του CTP με το UBP. Τότε το θέμα είχε περάσει από το Υπουργικό συμβούλιο στο οποίο είχε την πλειοψηφία το CTP.

Έτσι το κίνημα της “Φωτιάς της Ελπίδας” δεν μπόρεσε ποτέ να νομιμοποιηθεί στα μάτια του κόσμου και στην ουσία δεν πηρε σάρκα και οστά ποτέ.

Μετά από αυτή την εξέλιξη το CTP έγινε μέρος του κινήματος reddediyoruz, αν και αποτελεί τον πιο αδύναμο κρίκο του. Το μεγαλύτερο τους πρόβλημα είναι οι κατηγορίες που τους προσάπτονταν από τη δεξιά. Τους κατηγορούσαν ότι αυτοί ήταν στην ουσία που δημιούργησαν το θέμα με το γραφείο συντονισμού και το αποδέχτηκαν με την έγκριση τους στο Υπουργικό Συμβούλιο.

Μέσα στο κίνημα συμμετέχει και η ριζοσπαστική αριστερά. Όμως κινούνται με τα παλιά αντανακλαστικά. Στέλνουν μερικούς αντιπροσώπους και δεν συμμετέχουν στην ουσία στην οργάνωση του κινήματος. Υπάρχει μια κριτική από την ριζοσπαστική αριστερά που λέει πως ο στόχος μας πρέπει να είναι η Τούρκικη πρεσβεία. Μας κατηγορούν ότι είμαστε πολιτικά μαλαχτοί. Πως ο στόχος μας πρέπει να είναι η Τουρκία. Υπάρχουν και αυτοί που λένε ότι πρέπει να βάλουμε πίεση στη δική μας κυβέρνηση.

Αλλά αυτά τα επιχειρήματα αγνοούν την ουσία αυτού του κινήματος. Δεν είναι ένα κίνημα μιας πολιτικής παράταξης. Αυτό το κίνημα έχει φέρει κοντά κόσμο από τα δεξιά και την αριστερά με το κοινό αίτημα ενάντια στο γραφείου συντονισμού.

Αυτό είναι σημαντικό διότι έχουμε ένα ορατό στόχο ο οποίος ενώνει ένα μεγάλο κίνημα.

Κατά διαστήματα έχουν έρθει μηνύματα αλληλεγγύης από οργανωμένα σύνολα και κόμματα από την την ελληνοκυπριακή πλευρά. Πως βλέπει το κίνημα αυτά τα μηνύματα;

Είναι ευπρόσδεκτα τα μηνύματα από τους Ε/Κ. Και έχουν τη δική τους σημασία. Όμως υπάρχει ένα θέμα. Αυτά τα μηνύματα αλληλεγγύης από τους Ε/Κ δίνουν πάτημα στην δεξιά. Μην ξεχνάτε ότι η δεξιά μας κατηγορεί πως υποκινούμαστε από το ΑΚΕΛ και την Κυπριακή Δημοκρατία.

Υπάρχει και η άλλη πτυχή στο θέμα... Είναι εύκολο για ένα Τουρκοκύπριο να κριτικάρει την Ελλάδα. Το ίδιο εύκολο είναι και για τους Ελληνοκυπρίους να κριτικάρουν την Τουρκία.

Είναι πάντα ευπρόσδεκτα τα μηνύματα αλληλεγγύης από τους Ελληνοκυπρίους, όμως για να έχουν πραγματική αξία πρέπει να συνοδευτούν από τους δικούς τους αγώνες ενάντια στις εξωτερικές επιβολές που ταλανίζουν τους ίδιους. Αυτό που πρέπει να κάνουν οι Ε/Κ είναι να στραφούν ενάντια στις νεοφιλελεύθερες πολίτικες που επιβάλλονται από την Τρόικα και τις πολιτικές της ΕΕ, ενάντια στις όποιες επιβολές προέρχονται από το δικό τους θρησκευτικό κατεστημένο την εκκλησία. Έτσι θα μπορούμε να κτίσουμε μια πραγματική αλληλεγγύη στη βάση του αγώνα και στις δυο πλευρές ενάντια σε όλες τις εξωτερικές επιβολές που απειλούν το χαρακτήρα της κοινωνίας μας.

Υπάρχει η εικόνα πως πρόκειται για ένα πολυμορφικό κίνημα, με νέους από τα δεξιά μέχρι τα αριστερά, με νέους που δεν έχουν συμμετάσχει ποτέ σε διαδήλωση. Είναι ένα κίνημα χωρίς ένα πολιτικό κέντρο. Τι μέλλον μπορεί να έχει αυτό το κίνημα;

Το κίνημα είναι ένα κίνημα με συγκεκριμένο στόχο, το γραφείο συντονισμού. Μέχρι να κλείσει οριστικά το θέμα, το κίνημα θα μπορέσει να επηρεάσει τις αποφάσεις. Το νομοσχέδιο στις μέρες μας είναι στο συνταγματικό δικαστήριο. Με την απόφαση του δικαστηρίου είτε θα γίνει νόμος, είτε θα θαφτεί. Προσωπικά πιστεύω ότι θα τελειώσει εκεί και ο νόμος θα κριθεί αντισυνταγματικός. Αν περάσει το κίνημα θα συνεχίσει.

Αν νικήσουμε και απορριφθεί το πιο πιθανόν είναι να γίνει μια διαδήλωση εορτασμός και να διαλυθεί το κίνημα. Όμως το κίνημα έχει ήδη νικήσει. Έχει αφήσει την κληρονομία του. Έχει δημιουργήσει μια νέα κουλτούρα διαδηλώσεων. Οι νέοι έχουν δει στην πράξη πως μπορούν να κτίσουν ένα κίνημα που να βάζει πίεση στην κυβέρνηση. Αυτή η ενότητα, το πνεύμα του κινήματος θα συνεχίσει με άλλα ονόματα, με άλλους στόχους. Έχει αφήσει βαθιά το στίγμα του στην κοινωνία μας και αυτό θα φανεί την επόμενη περίοδο.

Την συνέντευξη πήρε ο Κυριάκος Κοιλιάρης.